De pensioenpapegaai

Blog •

Onlangs was ik bij een optreden van toneelgezelschap De Papegaai, waarin ze eigen cabareteske liedjes brachten. Twee mannen kwamen op voor het Pensioenseminarie, volledig in de stijl van de hippe pensioenactuaris waren zij in bruin/groene pakken met trendy brillen gekleed.

De pensioenpapegaai

Zij zongen het lied “Fok, fok, fok: fok voor je pensioen”. Het was bijzonder grappig, met als boodschap dat je vooral meer kinderen moet maken om ervoor te zorgen dat je na je pensioen goed verzorgd achterblijft. Een boodschap die overigens volledig in lijn is met de boodschap van Pieter Omtzigt, namelijk dat wij in Europa een te laag geboortecijfer hebben.

Het optreden van die avond sluit goed aan bij het pensioenpapegaaien over de Wet toekomst pensioen (Wtp). Volgens enkele fervente tegenstanders leidt de invoering van deze wet tot een pensioencrisis, die mogelijk nog erger is dan de toeslagenaffaire. Voorstanders noemen de Wtp juist het walhalla en beweren dat iedereen erop vooruitgaat. Maar beiden kunnen niet tegelijk kloppen en voor de gewone burger is het een onbegrijpelijke discussie.

Duidelijk pensioencommuniceren dus, in plaats van pensioenpapegaaien!

Dan toch maar even uitleg in een paar korte zinnen. Er komt een nieuw pensioenstelsel. Wij zijn ontevreden met het huidige stelsel, omdat de indexatie van de pensioenen lager is dan de inflatie, waardoor de koopkracht van gepensioneerden jaarlijks afneemt. Daarom wordt in de Wtp de grote solidaire pensioenpot opgesplitst in individuele beleggingsrekeningen. De buffer, opgebouwd in het oude systeem, wordt nu grotendeels “uitgedeeld”, wat leidt tot een eenmalige verhoging van het pensioen. Omdat de buffer nu veel kleiner is, wordt hoogte van het pensioen gevoeliger voor de fluctuaties in de beurskoersen. Voorstanders stellen dat dit te compenseren is door voor gepensioneerden veilig te beleggen, bijvoorbeeld in obligaties. De vraag is of de pensioenuitkering dan de inflatie nog kunnen bijbenen?

Wat wij als beroepsgroep duidelijk moeten maken, is dat het “oude” pensioen en het “nieuwe” pensioen onder de Wtp twee heel verschillende zaken zijn. Het zijn twee verschillende producten met uiteenlopende kenmerken. In het oude systeem zaten wij in een grote gezamenlijke beleggingspot met een grote buffer, waardoor tegenvallers gezamenlijk opgevangen konden worden. Binnen de Wtp daarentegen, is er sprake van een individuele beleggingsrekening, waarbij tegenvallers grotendeels voor eigen rekening komen. En ja, dat betekent dus ook dat (pensioen) uitkeringen sneller naar beneden bijgesteld kunnen worden tijdens een financiële crisis. Kortom, het zijn feitelijk appels en peren. Over die verschillen moeten wij duidelijk, eerlijk en transparant communiceren. Duidelijk pensioencommuniceren dus, in plaats van pensioenpapegaaien!

Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.

Over de auteur

drs. Jan-Huug Lobregt AAG

Actuaris AG en EMEA Actuarial Services Lead Partner bij PwC.