Leren van veranderingen uit het verleden

Maar het is goed om ook terug te kijken naar het verleden, om te zien welke veranderingen er geweest zijn, en waarom. Daarmee kunnen we voorkomen dat we dezelfde fouten blijven maken. Om het verleden te begrijpen moet je echter wel de context kennen waarin zo’n verandering tot stand kwam.

Kijk bijvoorbeeld eens naar de sociale zekerheid. Bij het kijken naar wetten waarin die sociale zekerheid is geregeld moeten we bedenken dat die voortkomen uit de politiek. De politiek reageert op omstandigheden maar is daarbij gevoelig voor de publieke opinie. In dit stuk beperk ik me tot ziekte en arbeidsongeschiktheid. De grafiek geeft de data weer waarop grote veranderingen over tijd hebben plaatsgevonden.

In 1901 ontstond de ongevallenwet. Tot die tijd moest een arbeider die een ongeval op het werk kreeg naar de rechter om een vergoeding te krijgen, maar dat leidde tot verschillen in behandeling en soms tot vreemde uitkomsten. Met de wet werd een gelijke behandeling tot stand gebracht, met een uitkering van 70% bij een werk-gerelateerd ongeval. Tenminste, in de industrie, want daartoe was de wet beperkt. Grootste discussiepunt tijdens het tot stand komen van die wet was niet de wenselijkheid ervan, maar de (administratieve) uitvoering: publiek of privaat. Uiteindelijk won publiek met de Rijksverzekeringsbank, welke uitgegroeid is tot de Sociale Verzekeringsbank SVB. In 1921 werd de ongevallenwet verruimd naar alle bedrijven, maar werden wel aparte wetten ingevoerd voor de land- en tuinbouw en voor de zeevaart.