Helaas heeft mijn suggestie het pensioenakkoord niet gehaald, maar gelukkig is het pensioenakkoord inmiddels wel een feit. Zo terugkijkend duurt het lang voordat er een akkoord is en vervolgens ook geïmplementeerd wordt. Omdat ik al enkele jaren in Zwitserland woon, volg ik zowel de ontwikkelingen in Nederland als in Zwitserland. Ik heb het idee dat het in Zwitserland nog langer duurt voordat er wijzigingen worden doorgevoerd en goedgekeurd dan in Nederland. Wat is daar de reden van? Vinden mensen het niet belangrijk genoeg, of is het te complex? En, maakt het uit in welk politieke systeem deze hervormingen doorgevoerd moeten worden?
Op de eerste vraag is het antwoord kort, nee mensen vinden het juist heel belangrijk. Het zijn de complexiteit van het onderwerp en de tegengestelde belangen (tussen generaties, tussen mannen en vrouwen), die het onmogelijk maken om snel tot een oplossing te komen waar iedereen baat bij heeft.
Iedereen moet langer doorwerken. Dus waarom zou je instemmen met een wet waarvan je direct een overduidelijk nadeel ondervindt?
Dan de tweede vraag, over het politieke systeem. In Nederland beslissen beide Kamers over nieuwe wetgeving. In Zwitserland moet nieuwe wetgeving ook nog goedgekeurd worden door het kiesgerechtigde deel van de bevolking, door middel van een referendum. De Zwitsers zijn erg trots op dit systeem van directe democratie, maar in mijn ogen maakt het de besluitvorming nog complexer en vermoedelijk ook trager.
Als voorbeeld. In Nederland is het nieuwe pensioenstelsel inmiddels een feit, terwijl in Zwitserland de eerste pijler (de AOW) nog moet worden hervormd, wat tot gevolg heeft dat het probleem van de financiële onbalans in het eerste pijler pensioen alleen maar groter wordt.Zo is bijvoorbeeld de AOW- en pensioenleeftijd in Zwitserland voor mannen nog steeds 65 en mogen vrouwen nog met 64 jaar met pensioen. Zelfs de kleinste wijzigingen in de AOW worden tegengehouden. En waarom? Omdat het iedereen persoonlijk raakt. Iedereen moet langer doorwerken. Dus waarom zou je instemmen met een wet waarvan je direct een overduidelijk nadeel ondervindt?
Zoals gezegd zijn de Zwitsers trots op hun directe democratie. Ik vraag me alleen af of dit op macro-economisch niveau tot de beste en meest efficiënte oplossingen leidt? Misschien moeten deze complexe vraagstukken juist wel helemaal niet opgelost worden in de politiek en/of door een referenda, maar door wetenschappers?
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
