Oké, hoeveel overledenen zijn dat dus per week? Per dag? Wat is de gemiddelde leeftijd? Hoeveel mensen overlijden gemiddeld rond deze tijd? Wat is dus de oversterfte? Het lijkt wel of bij elk getal dat gepubliceerd wordt rondom COVID-19, ik dit getal in twijfel trek. Watzijn de aannames die erbij horen, waar is dit getal op gebaseerd? Kortom, hoe betrouwbaar is dit getal dat ik te horen krijg en in welke context kan dit getal geplaatst worden?
Voor de coronacrisis dacht ik dat iedereen op dezelfde manier naar getallen keek als ik. Maar na wat discussies met vrienden en het feit dat ik laatst op tv een wiskundige uit zag leggen wat ‘exponentieel’ betekende aan de hand van een vijver met vissen, wist ik dat het anders was. Je hebt een vijver die halfvol is, hoe lang duurt het met exponentiele groei voordat de vijver vol? Are you kidding me? Een groot deel van de mensen heeft dus kennelijk helemaal geen ‘gevoel’ bij cijfers!
Een groot deel van de mensen heeft dus kennelijk helemaal geen ‘gevoel’ bij cijfers!
Dat blijkt ook uit het boek Feitenkennis van Hans Rosling, hoogleraar Internationale Gezondheid. Hij stelde duizenden mensen over de wereld meerkeuzevragen over cijfers met betrekking tot armoede, rijkdom, onderwijs, gezondheid, mondiale trends, patronen en geboorte- en sterftecijfers. Het resultaat: de meerderheid van de mensen scoorde slechter dan chimpansees (willekeurig dus)!
Nu kan je je afvragen, scoren de hogeropgeleiden hoger dan de lageropgeleiden? Rosling stelde dezelfde vragen op het World Economic Forum, waar onder andere leiders van VN-organisaties, topmensen van multinationals, wetenschappers en journalisten aanwezig waren. Op tweederde van de vragen scoorden ook zij slechter dan chimpansees.
En hoe zit het dan met onze eigen leiders in deze coronacrisis, zoals onze ministers en het RIVM? Hoe behendig zijn zij met getallen? Ik schrok van het feit dat het RIVM in de eerste scenario’s uitging van een ligduur op de IC van coronapatiënten van 10 dagen. Later werd dit bijgesteld naar 23 dagen. Zodoende is er minder doorstroom op de IC en zijn er dus meer bedden nodig dan voorzien. Ik begrijp dat er enorme tijdsdruk is om een goed rekenmodel te maken, maar de aannames die je er in stopt zijn van groot belang! Is de ligduur geëvalueerd? Is het model überhaupt wel gevalideerd? Komt er toch weer een stukje Model Risk Management (MRM) om de hoek kijken.
Het verbaast mij ook dat er eigenlijk maar een kleine groep deskundigen bij het RIVM werkt en het beleid van VWS voornamelijk wordt bepaald door mensen met een geneeskundige achtergrond. Waar is de multidisciplinaire samenwerking tussen economen, gedragswetenschappers, modelleurs, artsen en actuarissen? Wat had ik graag meegeholpen met het valideren van deze modellen. Want hoe kan ik als actuaris een steentje bijdragen? Na een aantal ziekenhuizen te hebben aangeschreven om hen te helpen met modelleren en daarop weinig respons te krijgen, besloot ik het over een andere boeg te gooien: bijles door middel van Bijles BuddEY[1], dan geef ik onze jongeren maar wat meer ‘gevoel’ bij cijfers!
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
[1] Bijles BuddEY is een initiatief dat ik gedurende de coronacrisis ben gestart. Het doel is leerlingen te helpen die extra ondersteuning nu hard nodig hebben. Dit doel bereiken wij door met een grote groep collega’s gratis hulp aan te bieden. Wij bieden onze ondersteuning aan zowel basis- als middelbare scholieren op gebieden als bijles, huiswerk, structuur aanbrengen etc. Ken jij nog iemand die hulp nodig heeft, neem dan contact op met mij!
