Tot mijn verbazing wordt de regenverzekering, evenals de tegenhanger de zonverzekering, nog steeds aangeboden. Blijkbaar wordt regen of te weinig zon in de vakantie als een risico gezien waar men zich voor wil indekken. Toen ik deze producten voorlegde aan een ervaren consumentenpanel, mijn vrouw dus, kreeg ik als reactie ‘wat belachelijk’.
Uit diverse onderzoeken blijkt dat risico’s gemakkelijk worden overschat, met name als gevolg van berichtgeving daarover. In vaktermen: availability bias, waarmee wordt bedoeld dat ‘de mate waarin we over risico’s horen beïnvloedt hoe waarschijnlijk we die achten’. Anders gezegd: niet de risico’s zelf maar de aandacht die de media er aangeeft, bepaalt de impact op onze percepties ervan. Het zou juist om die reden zijn dat de regenverzekering nog steeds afzet vindt.
Niet de risico’s zelf maar de aandacht die de media er aangeeft, bepaalt de impact op onze percepties ervan.
Een klassiek voorbeeld van risicoperceptie is de vraag of je meer risico loopt door een koe gedood te worden dan door een haai. Aangezien de film JAWS nog in ons collectief geheugen ligt, is het antwoord snel gevonden. Toch worden zes keer zoveel mensen gedood door een koe dan door een haai! Hoewel hier vanuit statistisch perspectief nogal wat op aan te merken valt - denk aan verschil in omvang van beide populaties, de diversiteit in soorten of de locatie waar koeien of haaien zich bevinden - is het een verrassende uitkomst wat mij betreft.
In mijn availability bias zie ik namelijk een vredige koe grazen en vergeet ik dat deze mij te grazen kan nemen. Vanuit de zienswijze dat de mate waarin we over risico’s horen en zien, onze risico-aversie daardoor wordt beïnvloed, is nog wel een rijtje te maken gezien het dagelijks verontrustend wereldnieuws. Als we die risico’s dan ook nog eens lijken te overschatten, is de rust voorbij.
Zou er ook negatieve availability bias bestaan, ofwel onderschatting van risico’s als gevolg van de mate van berichtgeving daarover? Je zou dat in ieder geval niet in de hoek van duurzaamheid verwachten, toch? Het tegendeel blijkt waar te zijn, zo kunnen we opmaken uit de moeizame akkoorden hierover. Of is het meer wegkijken of vooral verder wegkijken naar 2030 (Parijs) of 2050 (klimaat wet NL)?
Als we het credo ‘verbeter de wereld begin bij jezelf’ toepassen, dan werd het ‘begin bij jezelf’ heel concreet gemaakt tijdens een recente PE-bijeenkomst met als thema ‘Hoe Groen Water onze Aarde koelt’ (1). Hier komt een project aan de orde waar een beroep wordt gedaan op de actuaris ‘omdat jouw expertise in risicobeoordeling en statistische modellering onmisbaar is om complexe ecologische systemen en strategieën te doorgronden’. Die actuariële expertise is zeer welkom omdat de koelingswaarde van de natuur nog niet in beleidsmodellen is geïntegreerd maar wel belangrijk is omdat je daarmee kunt aantonen hoe de opwarming van de aarde kan worden hersteld.
Ik ben benieuwd hoe wij invulling kunnen geven aan deze oproep. En mogelijk dat het helpt dat we niet weten hoe een koe een haai, excuus, een haas vangt.
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
