Dat heeft mij doen beseffen dat wanneer klimaatverandering echt voelbaar (gemaakt) wordt, wij flexibel genoeg zijn om te veranderen.
Een verandering die een stuk langer geduurd heeft, 11 jaar om precies te zijn, is de hervorming van ons pensioenstelsel. Na een aanloop van 4 jaar, waarin we stabiliteit beogen, stappen we over naar een pensioenstelsel waar pensioenen juist sneller zullen meebewegen met de economie. Over verandering gesproken. Dit is er een!
En zo zijn er op pensioengebied meer. Het invaren bijvoorbeeld. Hoe snijden we straks die collectieve pensioentaart aan in eerlijke, individuele stukjes? Ook hier is gedragsverandering nodig. Want als we de komende jaren blijven ruziën over de verdeling van de pot tussen jong en oud, wie stapt er straks dan nog met een gerust hart over naar het nieuwe contract?
Dat een dalende rente de positieve rendementen teniet kan doen, is technisch juist. Maar wel moeilijk uitlegbaar.
Overigens veranderde wel iets. Waar de rente al decennia een dalende trend laat zien, steeg R het afgelopen jaar opeens. Een corona R, die zelfs boven de 1 uitkwam en waarvan we met elkaar hoopten dat die zou dalen. Wie had dat een jaar geleden gedacht? Een R die daalt is goed nieuws. En als gevolg van die dalende R bleven pensioenkortingen uiteindelijk uit.
In tegenstelling tot corona zijn bij pensioenen de jongeren misschien wel dé risicogroep. Pensioen in de verre toekomst is immers onzeker. Of zijn het toch de ouderen, die hoge pensioenen ontvangen voor de premie die ze hebben ingelegd, maar door afgelopen 10 jaar zonder indexatie het gevoel hebben tekort te zijn gedaan?
Ik heb het antwoord niet op die laatste vraag. Maar wat ik wel weet: vertrouwen is de sleutel. Waar angst mensen doet wegkijken of verstijven, begint draagvlak voor een verandering altijd bij vertrouwen. En daar liggen mogelijkheden. Zo nemen we afscheid van een stelsel waar indexatie en korten niet altijd aansloot bij de economie. We spraken afgelopen jaren vaak over korten in tijden van hoogconjunctuur. Dat een dalende rente de positieve rendementen teniet kan doen, is technisch juist. Maar wel moeilijk uitlegbaar. In het nieuwe contract kan renterisico voor gepensioneerden gericht worden afgedekt.
Ook zal, door overstap op persoonlijke pensioenvermogens, duidelijker worden welk deel van die gigantische miljardenpot aan jou toebehoord. Laten we hopen dat hiermee de discussie tussen jong en oud over de verdeling van de pensioenpot verdwijnt. Of ben ik dan te optimistisch? In elk geval, als er besloten wordt dat ouderen alsnog mogen snoepen uit de potjes van de jongeren (of andersom), zal dat tenminste transparant gebeuren.
Er wacht ons een prachtige uitdaging. Wederom een verandering waar flexibiliteit gevraagd zal worden en we vooral niet moeten vergeten dat de enige echte zekerheid in het leven is, dat alles continu verandert.
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
