Data is macht

Blog •

Kennis is macht. Met deze uitspraak stelde de Engelse Filosoof Francis Bacon (1561-1626) dat kennis één van de belangrijkste dingen in het leven is en de basis vormt voor reputatie en invloed en daarmee macht.

Data is macht

Op het wereldtoneel geldt voor sommige machthebbers dat het omgekeerde niet altijd geldt. Slimme computers, zoals IBM Watson, hebben ook heel veel kennis maar hopelijk niet zo veel macht.


Meten is weten en om te kunnen meten heb je data nodig, en dus verzamelen we dat massaal. Wie gebruikt tegenwoordig niet de diverse apps op je smartphone om inzicht te krijgen in je gezondheid, benzineverbruik of sportprestaties? Er wordt ook veel gemeten zonder dat je het door hebt, bijvoorbeeld via de sleutel van je auto, en je webgedrag met behulp van cookies en winkelgedrag via loyaltiteitsprogramma’s. Hoe onschuldig is dit?


Ik zou niet weten waarvoor en aan wie ik allemaal toestemming geef om mijn data te gebruiken. Het kan zo maar zijn dat mijn gedrag tot in detail in kaart wordt gebracht, zonder dat ik daar erg in heb. Door data analytics kunnen leveranciers hun producten beter op de wens van de klant afstemmen, aan de andere kant kan het inzetten van data in het nadeel van de klant zijn en leiden tot ongewenste afhankelijkheid.

Data is cruciaal om risico’s beter in te schatten en daarmee de risicopremie goed te bepalen.

Voor verzekeraars en actuarissen staat data traditioneel centraal, hoewel niet alles ontsloten is. Data is cruciaal om risico’s beter in te schatten en daarmee de risicopremie goed te bepalen. Publiekelijk beschikbare data open source, verrijkt met verzekeringsdata, wordt gebruikt om nog beter te kunnen prijzen. Tegelijkertijd kan met meer informatie de premie steeds individueler worden bepaald. De keerzijde is dat er uiteindelijk onverzekerbare groepen kunnen overblijven. en de overgebleven vraag is dan of dit het einde van verzekeren betekent?


Om die vraag te kunnen beantwoorden komt onder anderen ethiek om de hoek kijken. Welke mate van solidariteit versus “de vervuiler betaalt” vinden we geoorloofd? Hoe maak je het onderscheid tussen pech en roekeloosheid waarvoor een ander niet wil meedelen in het risico? Hoe kunnen we de beschikbare data gebruiken, zonder de verzekeringsgedachte teniet te doen? De aanvullende en vooral voor de consument beschermende privacywetten is eerste goede stap. Een volgende stap is een oplossing vinden voor het morele solidariteitsdilemma. Kortom, de kracht van data wordt steeds groter en dus biedt data steeds meer macht. En wat mij betreft wordt daardoor ook de plicht om daar verantwoord mee om te gaan steeds groter en belangrijker.


Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.

Over de auteur

drs. Pelle van Vlijmen AAG FRM

Actuaris AG en werkzaam als Partner Actuarial & Insurance Solutions bij Deloitte Nederland.