We regelen, in goed overleg, het verdelingsvraagstuk al decennia zo dat de fortuinlijke de minder fortuinlijke helpt als het tegenzit. Of te wel: geven en nemen op z’n tijd.
Ook nu Covid-19 Nederland in de greep houdt, verwachten we solidariteit van een ieder door rekening met elkaar te houden. Vaak wordt solidariteit gebracht als iets positiefs; maar is dat altijd terecht? Want hoeveel mag je van een groep verwachten in te leveren voor de bescherming van een andere groep? En hoe lang mag dat dan duren? Enkele maanden intelligente lockdown was voor veel mensen redelijk te doen, maar het vooruitzicht dat het opnieuw nodig is valt velen zwaar. Vooral omdat de gevolgen niet voor iedereen even goed uitpakken. Kortom: mag je van iedereen dezelfde solidariteit verwachten?
Hoe evenwichtig is het coronabeleid voor jongeren? Worden zij niet onevenredig zwaar geraakt in de mogelijkheid om normaal naar school of opleiding te gaan. Alle vormen van vertier als uitgaan en vakanties zijn grotendeels geblokkeerd. Velen van hen verliezen hun (bij)baan. Daar staat tegenover natuurlijk een zwaarwegend belang voor zwakkeren en ouderen: hun gezondheid. En welke solidariteit verwachten we van en in het bedrijfsleven? Met de eerste ondersteuningsrondes zijn alle sectoren zoveel mogelijk en zoveel als nodig ondersteund. Maar hoe lang blijven we zo solidair en creëren we daarmee niet zombie-bedrijven?
Mag je van iedereen dezelfde solidariteit verwachten?
In de pensioenwereld hebben we een vorm gevonden om met solidariteitsvraagstukken om te gaan onder de noemer “evenwichtige belangenafweging”. Hierbij is de regel dat groepen deelnemers niet onevenredig bevoor- of benadeelt mogen worden en dat alles met duidelijke criteria, bijvoorbeeld op basis van de dekkingsgraad. Dus niet indexeren bij een te lage dekkingsgraad en/of korten met een langdurig nog lagere dekkingsgraad is daarmee goed uitlegbaar.
Inmiddels zijn pensioenen al jaren niet geïndexeerd en dreigen we echt een lange periode te moeten afzien van feest, vakantie en elkaar mogen knuffelen.... En bij pensioenen hebben we in de praktijk geleerd, dat de evenwichtige belangenafweging in de praktijk niet echt werkt: ondanks de zeer lage dekkingsgraden is er nog niet gekort (en blijven de jongeren stil…), maar klagen sommige ouderen(partijen) over het missen van indexatie!
Ik wens dan ook iedereen, van pensioenfondsbesturen tot overheid, veel wijsheid toe in het maken van beslissingen die de belangen van allen evenwichtig wegen. Maar wees gewaarschuwd: daarmee krijg je helaas niet iedereen tevreden!
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
