Het eerlijke pensioenverhaal

Blog •

Tja, toveren dat kunnen we nog steeds niet. Toch lijkt dat nog wel eens verwacht te worden in de discussies over ons pensioenstelsel. “Als je een hogere rekenrente zou gebruiken, dan hoeven we niet te korten op pensioenen”.

Het eerlijke pensioenverhaal

Getalsmatig zou dat wellicht kloppen, maar dan wordt vergeten dat wat je meer geeft aan de ouderen, afgaat van de toezegging aan de jongeren. Je tovert er immers geen geld bij.


Voor veel mensen lijken pensioenberekeningen wel wat op toverkunst. Je legt een euro in en na heel veel ge-reken met bezwerende formules, komt er bij pensionering een bedrag terug op je rekening. Wat in de tussentijd gebeurt, is moeilijk te begrijpen en dus worden mensen snel wantrouwend over de uitkomst van de berekening. Maar toveren kunnen we echt nog steeds niet. Dus moeten we ook niet de indruk wekken dat we dat wel kunnen.

Immers, de keerzijde van kans op een hoger rendement is de kans op een lager rendement en dat levert juist volatielere resultaten op!

In de discussies rondom het nieuwe pensioenstelsel zie ik meer goochelen dan toveren. Goochelen met cijfers en met risico’s. Ik verbaas mij daarom wel eens dat sommigen deelnemers in de discussies over het nieuwe pensioenstelsel, lijken te verwachten dat het werken met een individueel pensioenspaarpotje een hoger pensioen oplevert. Volgens mij wordt dan vergeten dat wat je meer geeft aan de één. afgaat van de toezegging aan de ander. Geld erbij toveren kan natuurlijk niet. We verdelen alleen de gelden anders in de tijd en over de deelnemers. Ook dit is uiteindelijk niet meer dan een manier om geld over verschillende generaties te verdelen; en dat geldt ook voor het gebruik van buffers.

En ja, je kunt natuurlijk meer risico’s nemen en daarmee de kans op een hoger rendement vergroten, maar ook daarmee kun je geen geld toveren. Immers, de keerzijde van kans op een hoger rendement is de kans op een lager rendement en dat levert juist volatielere resultaten op!


Om het vertrouwen in ons pensioensysteem en in de pensioensector weer op een hoger niveau te krijgen, moeten we met vereende krachten nog meer het eerlijke verhaal vertellen. Bijvoorbeeld dat pensioensparen in tijden van lage rente nou eenmaal minder oplevert en dat we in het verleden inderdaad op meer hebben gerekend. Maar daarbij moeten we dan ook vertellen dat garanties (te) duur zijn en dat de kans op hogere uitkomsten vaak ook een kans op minder hoge uitkomsten betekent. Kortom: het eerlijke pensioenverhaal.


Deze blog is geschreven op persoonlijke titel.

Over de auteur

drs. Gisella Eikelenboom AAG

is actuaris AG en werkzaam als lid RvC/RvT bij verschillende financiële instellingen.