Vanuit hun passie voor onderwijs en wiskunde besloten ze complexe actuariële thema’s terug te brengen naar de essentie en deze te vertalen naar aansprekende, herkenbare voorbeelden.
In dit interview delen ze hoe ze obstakels overwonnen, nieuwe inzichten opdeden en de maatschappelijke waarde van het actuariaat helder wisten te maken. Ze tonen aan hoe wiskunde niet alleen problemen oplost, maar ook jongeren kan inspireren om een technische richting te kiezen.
Wat inspireerde jullie om het boekje Rekenen voor het Leven te schrijven?
Op een zonnige avond zaten we te genieten op een terras en spraken we over het Zebra-boekje Rekenen met risico’s, dat Dennis had geschreven over schadeverzekeringen. Het boekje bevat aansprekende voorbeelden, zoals een garantieverzekering voor een smartphone of een sneeuwverzekering voor een skivakantie. Schadeverzekeringen zijn makkelijk te begrijpen en spreken tot de verbeelding, terwijl levensverzekeringen vaak als saai of zelfs morbide worden ervaren. Traditionele actuariële boeken maken het vaak niet beter: ze staan vol complexe formules en actuariële symbolen. Toch zagen wij veel potentie in het Levenactuariaat om het op een boeiende manier te presenteren. Met onze gedeelde affiniteit voor onderwijs besloten we de uitdaging aan te gaan om het levenactuariaat op een levendiger manier te beschrijven, zodat het onderwerp meer gaat leven voor een breder publiek.
Het was fascinerend te ontdekken hoe oud levensverzekeringen eigenlijk al zijn.
Welke uitdagingen kwamen jullie tegen tijdens het schrijven en wat hebben jullie als het leukste ervaren?
Het vereenvoudigen van de tekst bleek een flinke uitdaging. We moesten ons vakgebied terugbrengen tot de essentie, wat niet eenvoudig was. Na lang schaafwerk merkte de redactie bij sommige hoofdstukken terecht op: “De lezer hoeft geen actuaris te worden.” Het zette ons aan het denken en we hebben het principe ‘kill your darlings’ dan ook vaak moeten toepassen. Uiteindelijk werd een deel van de stof verwerkt in de uitgebreide opgaven in Hoofdstuk 8, maar de meeste onderwerpen uit de oorspronkelijke inhoudsopgave bleven gelukkig overeind.
Ook het foutenvrij krijgen van de tekst was een project op zich, zelfs met de spellingcorrectie van Word. Keer op keer gingen wijzelf én de redactie door de tekst, en telkens kwamen er weer typo’s tevoorschijn. Ongelofelijk hoe hardnekkig die kunnen zijn. Het leukste was de ontdekking dat het oudste voorbeeld van een levensverzekering uit 205 voor Christus stamt. Een tableau uit de stad Milete (oudste Griekse stad aan de westkust van Klein-Azië, Turkije) geeft een gedetailleerde beschrijving van een lijfrente – fascinerend! Het formaat van het tableau is bekend en we vonden zelfs een oude foto van een deel ervan. Helaas konden we de marmeren plaat zelf niet achterhalen, ondanks navraag bij musea in Istanbul. De laatste bekende locatie was het museum van Constantinopel in 1905.
Daarnaast was het inspirerend om elkaars ideeën steeds leuker te maken. Zo kwamen we op de creatieve analogie van het doorlopen van een voetbalopleiding om een overlevingstafel uit te leggen. Ook leuk om te vermelden is dat het Algemeen Fonds-kaartje op de voorkant van het boekje afkomstig is komt uit Jeroens Monopoly-spel en nu ingelijst bij Dennis staat.
Waarom is goed wiskundeonderwijs belangrijk en hoe inspireert het jongeren om zich te ontwikkelen tot professionals in technische vakken zoals actuariaat?
Wiskunde is enorm belangrijk: het leert je om allerlei problemen - zelfs niet-wiskundige - gestructureerd te analyseren, oplossingsstrategieën te bedenken en die vervolgens toe te passen. En wanneer wiskunde op de juiste manier wordt aangeboden – door een goede docent, want die is goud waard - kan het ook ontzettend leuk zijn!
Het mooie van het actuariaat is dat de wiskunde die je gebruikt altijd te koppelen is aan de praktijk, bijvoorbeeld die van verzekeringen. Omdat wij geloven dat jongeren dit aanspreekt, hebben we in ons boekje steeds de nadruk gelegd op praktische toepassingen. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld wat een ambitieuze bergbeklimmer moet terugbetalen als hij of zij een lening afsluit voor een nieuwe smartphone. Hopelijk inspireert dit een aantal leerlingen om deze richting te kiezen, zowel als studie als toekomstig vakgebied.
Als een leerling zich aangetrokken voelt door het onderwerp, is het boekje zeer geschikt voor het schrijven van een profielwerkstuk over actuariaat.
Hoe vergroten deze boekjes de bekendheid van het actuarisberoep en waarom verdient dit vak volgens jullie meer maatschappelijke aandacht?
De Zebra-boekjes zijn goed bekend bij wiskundedocenten en worden uitgegeven in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren. Ze vormen de ideale brug naar jongeren die vlak voor de belangrijke keuze staan welke studie ze willen gaan volgen. Als een leerling zich aangetrokken voelt door het onderwerp, is het boekje zeer geschikt voor het schrijven van een profielwerkstuk over actuariaat.
Verzekeringen spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven, maar veel mensen realiseren zich dat niet altijd en begrijpen vaak niet goed hoe een levensverzekering werkt. In ons boekje openen met een voorbeeld over geldzorgen die kunnen ontstaan na het overlijden van een partner. Zelfs als de lezer geen actuariaat gaat studeren, helpt dit boekje bij het beter begrijpen van verzekeringen en de risico’s die je ermee kunt afdekken. Daarnaast laten we zien dat wiskundige formules ook terugkomen in wetteksten, bijvoorbeeld bij het bepalen van de AOW-leeftijd.
Welke andere onderwerpen zouden geschikt zijn voor nieuwe Zebra-boekjes om onderwijs en bewustwording over wiskundige vraagstukken te bevorderen?
De Zebra-reeks bestaat inmiddels uit meer dan 70 delen over uiteenlopende wiskundige onderwerpen, variërend van de Formule 1 tot Rubik’s kubus, wortel 2 en kattenaids. Goede ideeën kunnen altijd worden voorgelegd aan de redactie; zo werkt één van ons momenteel aan de voorbereidende fase van een Zebra-boekje over beleggen. Een thema als AI, inclusief machine learning, is nog niet aan bod gekomen, maar zou zeker interessant zijn voor een toekomstig boekje.
Zouden jullie het schrijven van zulke boekjes aanraden aan collega-actuarissen en welke tips hebben jullie voor succes?
Zeker, het is namelijk ontzettend leuk om te doen! Het vergt wel een flinke tijdsinvestering, maar het terugbrengen naar de essentie van ons complexe vak geeft veel voldoening, vooral wanneer je het eindresultaat in handen hebt. Belangrijk is, zeker in de beginfase, om rustig de tijd te nemen om ideeën te laten rijpen en met anderen te sparren. Wij hebben ook de rol van de redactie als erg waardevol ervaren; de blik van een kundige buitenstaander is veel waard.
Zelfs als de lezer geen actuariaat gaat studeren, helpt dit boekje bij het beter begrijpen van verzekeringen en de risico’s die je ermee kunt afdekken.
De boekjes Rekenen voor het Leven en Rekenen met risico’s zijn te bestellen bij Epsilon Uitgaven.