Dat is begrijpelijk, maar niet juist. Vaak geven juist de eenvoudige modellen het meeste inzicht. Sterker, voor ieder vraagstuk is er een model op maat.
Neem bijvoorbeeld pensioencommunicatie. Pensioendeelnemers hebben beter inzicht nodig in hun inkomen na pensionering. Dit is niet eenvoudig te geven. Het pensioen van een 20-jarige ligt ongeveer 50 jaar in de toekomst. Pensioenfondsen gebruiken zeer gedetailleerde ALM-modellen om inzicht te krijgen in toekomstig pensioen. De verwachting is dat deze modellen dan ook de beste inschatting geven van het toekomstige pensioen van een deelnemer. De bijbehorende modelonzekerheid wordt al snel vergeten.
Een eenvoudig alternatief model, gebaseerd op slechts een tiental aannames, verschaft meer inzicht.
Wat volgt is een realistisch rampscenario: voor iedere pensioendeelnemer een ALM-berekening. Zo'n berekening gaat uit van ongeveer 1000 veronderstellingen. Waaronder de aanname dat de economie en pensioenwetgeving de komende 50 jaar niet veranderen. De uitkomsten zijn zeker onjuist. En door de complexiteit van het model zijn ze ook niet goed uitlegbaar. “The model says.” Dit leidt tot ergernis en verlies aan vertrouwen in de pensioensector.
Er is echter goed nieuws: er zijn vaak betere en eenvoudigere oplossingen. De volgende vuistregels, aan de hand van quotes van statisticus George Box, helpen hierbij:
1)"All models are wrong." Modellen zijn slechts versimpelde weergaven van de werkelijkheid.
2)"Some models are useful." Alleen bij goed gebruik geven modellen nieuwe inzichten.
3) "Just as the ability to devise simple but evocative models is the signature of the great scientist so overelaboration and overparameterization is often the mark of mediocrity." Complexe modellen zijn niet altijd beter.
In het pensioenvoorbeeld is niet de kwaliteit van ALM-modellen het probleem, maar het gebruik ervan. De modeluitkomsten zijn niet geschikt voor pensioencommunicatie. ALM-modellen zijn namelijk complex, bewerkelijk en intransparant. Juiste interpretatie van de uitkomsten vereist een hoge mate van deskundigheid. Een eenvoudig alternatief model, gebaseerd op slechts een tiental aannames, verschaft meer inzicht. Pensioencommunicatie verdient een model op maat.
Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.
